Historia szkoły

W 2012 r. Zespół Szkół w Libiążu obchodził uroczysty jubileusz pięćdziesięciolecia swojej działalności. W roku 2015 okrągły jubileusz dwudziestolecia obchodzić będzie funkcjonujące w strukturach ZS Liceum Ogólnokształcace. Przez ten czas mury szkoły opuściło blisko 10 tysięcy absolwentów. Wielu z nich zasiliło szeregi pracowników tutejszej kopalni, inni zdobyli wykształcenie pozwalające na podjęcie pracy w zawodach niegórniczych. 

Powojenne preludium

Tradycje szkolnictwa zawodowego o specjalizacji górniczej na naszym terenie sięgają pierwszych miesięcy po zakończeniu II wojny światowej. Już 5 grudnia 1945 r. powołano do życia 3 – Klasową Szkołę Dokształcającą Zawodową Przemysłu Węglowego w Libiążu Małym, którą w kolejnych latach przekształcono najpierw w Szkołę Przemysłową Górniczą Jaworznicko – Mikołowskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego, a następnie w Zasadniczą Szkołę Górniczą Ministerstwa Górnictwa. Była ona wówczas jedną z czterech szkół tego typu w Zagłębiu Krakowskim. Ze względu na trudne warunki lokalowe zajęcia teoretyczne odbywały się w naprędce zaadaptowanym do potrzeb szkolnych budynku na tzw. „Leśniowej” oraz w budynku Szkoły Powszechnej w Libiążu Małym, czyli w dzisiejszym Urzędzie Miasta, gdzie na zasadzie użyczenia, uczniowie i nauczyciele korzystali z sal lekcyjnych i urządzeń szkolnych. Szkoła – rzecz jasna – niezwykle silnie współpracowała z miejscową kopalnią. Zajęcia praktyczne przeprowadzane były na jej terenie, również zaplecze kadrowe szkoły stanowili jej pracownicy. W jednym roku szkolnym dyrektorem szkoły był nawet naczelny inżynier kopalni – Józef Wanat. Funkcje dyrektorskie we wspomnianej placówce pełnili również znani starszemu pokoleniu dyrektorzy libiąskich szkół powszechnych – Józef Trela oraz Rudolf Knieszner. Warto wspomnieć, że w tamtych czasach nauka teoretyczna w szkole odbywała się co drugi dzień w godzinach popołudniowych – od 16:00 do 20:55 – przy czym niepełnoletni uczniowie od rana przebywali na terenie kopalni, zdobywając przygotowanie praktyczne, a często wykonując regularną pracę na rzecz zakładu. Ciekawostką jest skala ocen, jakiej wówczas używano – mało kto pamięta już, że uczeń bardzo dobry otrzymywał jedynkę, a słabsi od niego dwójki, trójki i czwórki. W 1954 r. ta dobrze rozwijająca się szkoła zawodowa zakończyła swój żywot. Dziś nie jesteśmy w stanie jednoznacznie podać przyczyn podjęcia takiej decyzji.

Zasadnicza Szkoła Górnicza KWK „Janina”

W 1962 r. - po kilkuletniej przerwie – szkolnictwo górnicze w Libiążu zostało reaktywowane. I od tego roku właśnie liczy się historia Zespołu Szkół w Libiążu, który po wielu przekształceniach organizacyjnych ostatecznie wyewoluował z utworzonej w 1962 r. Zasadniczej Szkoły Górniczej Kopalni Węgla Kamiennego „Janina”. Przyczyny utworzenia przyzakładowej szkoły związane były z rozbudową tutejszej kopalni, która z niewielkiego zakładu stać się miała w latach sześćdziesiątych XX w., w wyniku szeroko zakrojonych i kosztownych inwestycji, wielkim przedsiębiorstwem. W te działania wpisywała się również polityka oświatowa państwa, zakładająca w pierwszej połowie dekady poważną rozbudowę szkolnictwa zawodowego. Rozbudowującej się kopalni nowa szkoła zapewnić miała stały dopływ wyszkolonych kadr. Przy czym zadaniem szkoły było również poszerzenie obszaru rekrutacji pracowników dla kopalni – poza Libiąż i mocno uprzemysłowione Zagłębie Krakowskie, gdzie liczne fabryki mocno konkurowały o lokalną siłę roboczą. Na potrzeby szkoły pierwotnie przeznaczono budynek tzw. „Willi” za kopalnią. Warunki do nauki tam stworzone od samego początku były dalece niewystarczające. Już w pierwszych latach funkcjonowania zabiegano o nowoczesny budynek stworzony od podstaw z myślą o szkole, który pozwoliłby jej realizować funkcje dydaktyczne i wychowawcze oraz dysponowałby odpowiednim zapleczem socjalnym. Wszystkie te działania – choć mocno zaawansowane pod względem planistyczno – projektowym – ostatecznie spaliły na panewce. Szkoła musiała się zadowolić zlokalizowanym przy bramie „Żarki” starym biurowcem kopalnianym, odremontowanym i zaadaptowanym do jej potrzeb. W tym budynku funkcjonowała do roku 1988.
        Zasadnicza Szkoła Górnicza początkowo kształciła w trzech specjalizacjach: elektrycznej, mechanicznej i górniczej. W pierwszych latach przyjmowała na naukę tylko chłopców i dopiero po dziesięciu latach działalności – od roku 1974 – rekrutowano również dziewczęta, ale wyłącznie do klasy przeróbczej. W celu zwiększenia naboru i umożliwienia ukończenia nauki uczniom z oddalonych miejscowości szkoła prowadziła internat w dawnym hotelu robotniczym. Ciekawostką jest również fakt, że w latach siedemdziesiątych w ZSG przez trzy lata funkcjonowała klasa złożona wyłącznie z Wietnamczyków, którzy zrealizowali tutaj cały cykl kształcenia. Oprócz przygotowania teoretycznego uczniowie szkoły przyzakładowej przechodzili rozbudowany kurs szkolenia praktycznego na powierzchni i na dole. W tym miejscu warto wspomnieć bazę, jaką posiadała libiąska szkoła - budzącą zazdrość w innych tego typu placówkach. Mowa oczywiście o sztolni, urządzonej w dawnym schronie przeciwlotniczym. Po odpowiednim przystosowaniu i wyposażeniu imitowała ona warunki podziemne, a uczniowie zamiast w węglu ćwiczyli w piaskowcu. Warto przypomnieć, że uczęszczanie do szkoły w tamtych latach dawało poczucie bezpieczeństwa socjalnego i otwierało perspektywę dobrze płatnej pracy w szanowanym zawodzie. Uczniowie przez okres pobierania nauki korzystali z bogatego wachlarza świadczeń pieniężnych i rzeczowych. Liczyć mogli na wysokie stypendia i nagrody, a ukończenie szkoły dawało gwarancję zatrudnienia w kopalni.

Nowy budynek i nowe szkoły

Przełomem w rozwoju szkoły był rok 1989, wtedy bowiem ukończono budowę nowego kompleksu budynków przy ulicy Górniczej, gdzie szkoła funkcjonuje po dzień dzisiejszy. Decyzja o tej inwestycji (wstępne założenia pochodzą z 1979 r.) podyktowana była nie tylko trudnymi warunkami lokalowymi w starej szkole, ale przede wszystkim planowaną rozbudową kopalni i powstaniem zakładu przetwórczego węgla – tak zwanej karbochemii. Nowy, przestronny i nowoczesny budynek miał w związku z tym pozwolić na zwiększenie naboru uczniów – zaplecza kadrowego dla planowanych z rozmachem inwestycji. Kryzys gospodarczy lat osiemdziesiątych te plany zniweczył, ale szkoła mimo wszystko przeniosła się w nowe miejsce, gdzie przeszła poważne zmiany organizacyjne. W 1989 r. do życia powołano Zespół Szkół Zawodowych KWK „Janina” w Libiążu. Była to szkoła nowa, ale w jej struktury włączono dawną ZSG. Utworzono ponadto zupełnie nowe szkoły w ramach Zespołu. Dawały one maturę, atrakcyjny zawód i otwierały drogę na studia. Mowa tutaj o Technikum – a w jego ramach popularnym elektroniku - oraz o Liceum Ekonomicznym. Wszystkie te przemiany były wynikiem zmian politycznych w Polsce, potężnego załamania gospodarczego, dekoniunktury w przemyśle wydobywczym i przede wszystkim restrukturyzacji KWK „Janina”. W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych odchodzono zatem od kształcenia w zawodach górniczych, zastępując je tymi, które stwarzały dodatkowe szanse na rynku pracy. W 1995 r. w budynku ZSZ otwarto również pierwsze w Libiążu publiczne Liceum Ogólnokształcące. Od roku 2000 szkołę pod nową nazwą – Zespół Szkół w Libiążu – prowadzi powiat chrzanowski.

Powrót do korzeni

Historia i tym razem zatoczyła koło. W 2006 r. podpisana została pomiędzy szkołą, Starostwem i PKW S.A. (obecnie TAURON Wydobycie S.A.) umowa patronacka, na mocy której utworzono klasy w zawodzie: technik górnictwa podziemnego. Absolwenci, którzy osiągnęli w cyklu nauczania średnią z ocen – 3,5 i zdali egzaminy zawodowe, mają zagwarantowaną pracę w ZG Janina. Najlepsi mogą również liczyć na nagrody rzeczowe pod koniec każdej klasy oraz na stypendium w przypadku podjęcia studiów na kierunku wskazanym przez kopalnię.

            Szkoła, dostosowując się do zapotrzebowania rynku pracy, aktualnie kształci również w zawodach: technik ekonomista, technik elektronik, technik obsługi turystycznej, technik mechanik. Prowadzony jest również nabór do Liceum Ogólnokształcącego.